بازرسی جوش به عملیاتی گفته می شود که به منظور کنترل کیفیت انواع فرآیندهای جوشکاری و قطعات جوش داده شده اجرا می شوند. یکی از مهم ترین دلایل بازرسی جوش، تعیین کیفیت جوش و اتصالات جوشکاری شده برای کاربرد مورد نظر است. این ارزیابی توسط کدها و استانداردهایی انجام می شود که برای فرآیندهای طراحی، ساخت و اجرا توسعه داده شده اند.
فرآیند فوق توسط دانش آموخته با تجربه این رشته انجام می شود که بعد از انجام آن ، گزارش فعالیت کار های انجام شده را در آرشیو شرکت / پروژه نگه داری می نمایند.
شرکت های زیادی در این زمینه در حال فعالیت هستند و برای آن دسته از علاقه مندان به یادگیری به انواع روشهای تست ، دوره های آموزشی بسیار مفیدی در حال برگزاری می باشند که می توانند اطلاعات خود را افزایش دهند.
در ادامه ، توضیحات مختصری راجع به انواع تست های جوش خدمت تان ارائه می شود.
بخشی از ابزار بازرسی جوش
انواع روشهای بازرسی جوش
برای پیشگیری از هر نوع حادثه زیان بار در صنایع جوش ، برای پی بردن به کیفیت جوش از نظر استحکام، چقرمگی، سختی و غیره بازرسی قطعات جوشکاری شده مورد آزمایش قرار می گیرد که به دو روش، زیر می باشد :
۱) آزمایشهای مخرب (DT)
۲) آزمایشهای غیر مخرب (NDT)
۱) آزمایش مخرب (DT)
آزمایش مخرب یا DT که مخفف کلمه انگلیسی Distractive Test است، به منظور عیبیابی و اطمینان از سلامت جوش با شکستن، کشش، خم کردن قطعه جوش شده را مورد ارزیابی قرار داده و به کیفیت و سلامت آن پی میبرند. در این روش قطعه مورد آزمایش و طی آزمایشات تحت فشار قرار گرفته قابل استفاده مجدد نمی باشد .
آزمون های کشش ، خمش و ضربه از آزمایش های مخرب می باشد.
تست کشش
تست ضربه
تست خمش
آزمایش مخرب (DT) بصورت تجربی
سال هاست که مهندسان طراح سازه و بازرسان جوش در قسمت وجه چهارم استیفنر ستون ها با مقاطع باکس بحث های مختلفی دارند . عده ای جوش با روش درپوش تکه ای و جوشکاری وجه چهارم توسط اپراتور موافق هستند و عده ای دیگر با جوشکاری دستگاه که جوش الکترواسلگ نامیده می شوند نظر مساعد دارند.
در اینجا ما جوش وجه چهارم را با ورق شبیه سازی کرده و با روش الکترواسلگ عملیات جوشکاری انجام پذیرفت و حالا با برش مقطع مورد نظر کیفیت جوش را مورد بررسی قرار دادیم.
۲) آزمایش غیر مخرب (NDT)
آزمایش غیر مخرب یا NDT که مخفف کلمه انگلیسی Non Distractive Test است، قطعات نمونه جوشکاری شده را مورد آزمایش قرار میدهند بدون آنکه خرابی یا تغییر شکل در آنها ایجاد گردد. نمودار زیر انواع روشهای بازرسی جوش معرفی میکند.
آزمون چشمی ، مایعات نافذ ، ذرات مغناطیس ،رادیو گرافی و امواج التراسونیکاز آزمایشات غیر مخرب می باشند. ( تعداد آزمایشات غیر مخرب بیشتر از موارد گفته شده است اما پرکاربرد ترین های در صنعت ساختمان را جهت آشنایی مخاطب در اینجا آورده ایم.)
در ادامه برای آشنایی بیشتر توضیحاتی خدمت تان ارایه خواهیم نمود.
تست چشمی (VT)
تست چشمی (VT) که مخفف کلمه انگلیسی Visual Testing است . اولین و قدیمی ترین روش آزمایش غیر مخرب است ، اما همچنین قدرت تشخیص بالایی ندارد . در تست چشمی فقط عیوبی سطحی قابل تشخیص است و این بزرگتــــرین محدودیت تست چشمی (VT) می باشد .
مزایـا و محدودیت های بازرسی جوش به روش چشمی (VT)
مزایا
ارزان قیمت
ایمن بودن
عدم نیاز به تجهــیـزات اضافه
محــدودیت
قابلــیت تشخیص عیوب داخلی را ندارد
خطای انسانی وجود دارد
احتمال وجود خطا در صورت ضعف بینایی کارشناس
تست مایع نافذ (PT)
تست مایع نافذ (PT) که مخفف کلمه انگلیسی Penetrant Testing است . اغلب برای تشخیص نقص سطحی قطعات آهنگری و جوشکاری مورد استفاده قرار می گیرد. عیوبی مانند شکستگیهای مویی و انواع ترک های سطحی با این روش قابل تشخیص است.
اساس تست مایع نافذ پی تی بر خاصیت موینگی است و این صورت است که ابتدا مایع نافذ در داخل ترک های احتمالی نفوذ میکند و سپس آشکارساز با بیرون کشیدن ، مایع نافذاز داخل منـــافذ سبب آشکــار شدن عیوب میشود.
مزایـا و محدودیت های بازرسی جوش به روش مایع نافذ(PT)
مزایا
ارزان قیمت
سریع بودن
عدم نیاز به آموزش زیاد
محــدودیت
قابلــیت تشخیص عیوب سطحی
امـــکان خطای شناسایی در هنگام استفاده روی سطوح خشن
تست مغناطیسی (MT)
تست مغناطیسی (MT) که مخفف کلمه انگلیسی ( Magnetic Test ) است و گاهی اوقات با نام بازرسی ذرات مغناطیسی MPI (Magnetic Particle Inspection) شنــاخته میشود . تست غیر مخرب MT یک تست مناسب برای تشخیص نقص سطح و زیرسطحی در مکان های دور از دسترس است ، و اساس آن بر مفهوم نشت شار مغناطیسی است.
بازرسی ذرات مغناطیسی معمولاً مبتنی بر مفهوم نشت شار مغناطیسی (Magnetic Flux Leakage) است. نشت شار مغناطیسی زمانی به وجود میآید که در نتیجه وجود ترک در داخل قطعه قطب اضافی N و S به وجود بیـــاید .
در بازرسی ذرات مغناطیسیMT، قطعه به صورت مستقیم یا غیرمستقیم آهنربا می شود. در آهنربا شدن قطعه بصورت مستقیم جریان برق مستقیم از داخل قطعه عبور داده میشود که سبب به وجود آمدن و یک میدان مغناطیسی در ماده میشود . در آهنربا شدن قطعه بصورت غیرمستقیم میدان مغناطیسی توسط یک آهنربای دیگر در داخل قطعه تست القا میشود .
از آنجا که ذرات آهن در امتداد خطوط میدان مغناطیسی متمرکز می شوند ، وقتی به قسمتی از قطعه که ترک خورده است میرسند چون در آنجا قطب اضافی N و S وجود دارد ، تجمع میکنند و با همین مکانیزیم بازرس میتواند از وجود ترک در قطعه مطلع شود .
مزایا و محدودیت های بازرسی جوش به روش ذرات مغناطیسی (MT)
مزایا
قیمت منــاسب
ساده و سریع بودن
عدم نیاز به تمیزکاری قبلی قطعه
محــدودیت
قابلــیت استفاده فقط برای مواد فرومغناطیس
غیرقابل استفاده برای قطعاتی که دارای پوشش ضخیم هستند
فقط ترک ها و خلل و فرج سطحی و با عمق کم را نمایش می دهد
تست رادیوگرافی (RT)
تست رادیوگرافی (RT)که مخفف کلمه انگلیسی (Radiographic Test) است . برای بازرسی اجزای جوش شده و یافتن نقص در درون اجزای جوش استفاده می شود. در تست رادیوگرافی RT از اشعه الکترومغناطیسی با طول موج کوتاه به شکل فوتون های پر انرژی برای نفوذ در مواد و بازرسی عیوب سطحی و زیر سطحی استــفاده میشود .
اساس بازرسی رادیوگرافی RT بر پایه اختلاف جذب انرژی تابش شده در داخل جسم است در این روش برای نفوذ اشعه به داخل جسم از پرتوهایی با انرژی بالا مانند پرتو ایکس و گاما استفاده میشود . با قرار دادن فیلم در زیر قطعه اشعه های فرستاده شده پس از عبور از داخل جسم اثر خودشان را روی فیلم باقی می گذارند و بازرس مربوطه با بازرسی این فیلم ها میتواند به عیوب احتمالی موجود در قطعه مانند تخلخل ، حبس ناخالصی و ترک و …. پی ببرد
مزایـا و محدودیت های بازرسی جوش به روش رادیوگرافی (RT)
مزایا
نیاز به آماده سازی سطح قطعه ندارد
قابلیت تشخیص عیوب سطحی و زیر سطحی را دارد
به عیوبی مانند خوردگی و تغییر چگالی مناطق مختلف قطعه حساس است
محدودیت
بعلت تششعات ، نیاز به تدابیر بیشتر برای حفظت و ایمنی کار با دستگاه است
نیاز به دسترسی به دو طرف قطعه است
برای تشخیص عمق عیب نیاز به عکس برداری از قطعه در زوایای مختلف است
تست التراسونیک (UT)
تست التراسونیک یا تست UT که مخفف کلمه انگلیسی (Ultrasonic Test) است ، تست التراسونیک قابلیت تشخیص تقریباً تمام عیوب زیر سطحی را دارد بشرط اینکه سطح قطعه صاف باشد . در تست التراسونیک از مبدل متصل به دستگاه تشخیصی برای ارسال امواج صوتی به داخل ماده استفاده می شود . و اغلب نیاز به استفاده از یک کوپلت (مانند روغن) برای اتصال مبدل و جسم دارد ، که باعث افزایش دقت در نتایج می شود.
دو روش برای دریافت سیگنال وجود دارد. روش اول Reflection یا تأمل است ، که مبدل هم سیگنــال را ارسال میکند و هم دریافت میکند و روش دوم میرایی یا Attenuation است که یک مبدل سیگنــال را ارسال میکند و یک مبدل دیگر آن را دریافت میکند و هر گونه تغیر در سیگنال نشان دهده وجود عیب در داخل قطعه است .
مزایـا و محدودیت های بازرسی جوش به روش التراسونیک (UT)
مزایا
فقط دسترسی به یک طرف قطعه نیاز است
حساسیت بالا
قابل حمل
سرعت بالا در نمایش نتایج تست
محــدودیت
نیاز به کارشناس آموزش دیده
حساس به زبر بودن سطح
نیاز به استفاده از یک کوپلت
یک نمونه جوش که انواع عیوب درآن مشاهده می شود توسط اینجانب
به روش تست التراسونیک شناسایی شد و پس از برداشتن جوش از روی
قطعه ، انواع عیوب ماننده ترک و عدم ذوب و وجود ناخالصی نظیر گل
جوش را در آن مشاهده می کنیم.
برای علاقه مندان به روش های بازرسی جوش ، لینک چند سایت مرجع و پرکاربرد در این زمینه برای شما قرار خواهیم داد.
انحمن جوشکاری آمریکا (AWS)
انجمن تستهای غیر مخرب آمریکا (ASNT)
انجمن جوشکاری انگلیس (TWI)
موضوعاتی که در خصوص آنها صحبت خواهیم نمود
کلمات کلیدی : بازرسی چشمی ، بازرسی جوش مایع نافذ ، بازرسی جوش ذرات مغناطیس ، بازرسی جوش التراسونیک ، بازرسی جوش رادیوگرافی ، VT, PT ,MT , RT , UT ، تست مخرب ، تست وی تی ، تست پی تی ، تست یوتی ، تست ام تی ، تست ار تی ، بازرسی جوش ، بازرسی جوش غیر مخرب ، بازرسی جوش مخرب
2 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید
سلام
میشه توضیحات بیشتری راجع به تست های غیر مخرب بدید؟
سلام و درود
بله حتما
در آینده از استانداردهای جوش هم در این صفحه قرار خواهیم داد.
موفق و پیروز باشید.